Dat het anders moet met ons klimaat en onze energietransitie weten we al een tijd. Maar nu onze wereld  door Covid op zijn kop staat, weten we dat we niet meer terug kunnen: onze zeedagen zijn begonnen! Net als op de oude oceaanstomers zijn er overal groepen mensen die denken te weten hoe de nieuwe wereld eruit zal zien. Maar wat is waarheid en “what gets you killed on arrival?” Toch kernenergie? Moeten we af van biomassa? Iedereen energie-onafhankelijk? Wordt energie kei-duur of juist bijna gratis? 

Hoe het ook wordt, drie zaken worden de steunpunten waaromheen onze nieuwe werkelijkheid gevormd gaat worden. het eerste houvast  is DATA. Dat klinkt saai, maar is het niet! Er is een ontstellend gebrek aan. “Deze warmtepomp is wel 5x keer zuiniger!” Zuiniger dan wat? En bij welke taak? Kunnen we het apparaat volgen? Wat gaat hij doen in mijn installatie? Het wc-eend-gehalte is hoog en gedane beloftes worden zelden gehaald. Als we deze manier van werken toe zouden passen in de gezondheidszorg zou onze levensverwachting snel gehalveerd zijn. Het moet anders, het kan anders en het gaat zeker anders worden. Elk vakgebied dat opgroeit heeft behoefte aan onafhankelijke data om van te leren en op door te ontwikkelen. Wie nu nog met systemen met ‘oplossingen’ komt, zonder goed onderbouwde data, heeft geen plek in de toekomst.

Het tweede houvast is EXERGIE. Wat? Juist: exergie. Een nieuwe wereld vraagt een nieuw begrippenkader en dit is de allerbelangrijkste. We weten dat energie nooit verloren gaat maar ook dat het van vorm verandert en dan niet zomaar weer voor hetzelfde doel kan worden gebruikt. Als we met een warmtepomp 50 graden warm water maken en we hebben 40 graden nodig om te douchen en 25 voor de vloerverwarming hebben we met dure en makkelijk te transporteren elektra onnodig heet water gemaakt (en met gas is het vaak nog erger!). In de meeste systemen gaat een groot deel hiervan verloren. Exergie gaat over de potentie van de energie en de wijze waarop we die inzetten, hoe we het transporteren en hoe we het converteren. Maken we in dit voorbeeld warm water van 40 graden en gebruiken we de restwarmte van het douchen voor vloerverwarming dan halen we veel meer nut uit een kleinere hoeveelheid energie. Een mooi onderwerp om tijdens de feestdagen eens te googelen. En na te denken over hoe we uit zo min mogelijk energie zo veel mogelijk nut kunnen halen. Het zal zeker leiden tot vergaande aanpassingen in onze huidige installaties. 

Het derde houvast is CONNECTIVITEIT. Buiten een afgelegen boerderij zitten we met elkaar op een kluitje, maar we regelen alles alleen! Als we op een (energie-)net zitten dan rekenen we af bij de voordeur zonder na te denken wat de buurman doet of nodig heeft. Hoeveel zwembaden zitten niet vlak bij een kantoor? De energiepiek van een zwembad ligt in het begin van de avond als het kantoor al leeg is. En als we het zwemwater overdag nu een halve graad kouder laten worden dan vangen we de piek in de omliggende panden al op. Er is een hele wereld te winnen.

Maar het gaat nog verder. Deze week erkende een Londense rechtbank voor het eerst dat luchtvervuiling een jong meisje in Londen fataal geworden was. Hoge niveaus stikstofoxiden (NOx), uitgestoten door het verkeer waren de boosdoener. Jaarlijks vallen er in Nederland 12.000 slachtoffers door vervuilde lucht. Toch zetten we onze luchtbehandeling in de vroege morgen vol aan om een ‘fris’ kantoor te bieden aan iedereen die met de auto naar kantoor komt. We zijn nog ziende blind! Nadenken over onze bredere omgeving en welke rol we met een gebouw of installatie in het geheel spelen is een kunst die we nog nauwelijks beheersen. Echter, het wordt een belangrijke voorwaarde voor gezonde, comfortabele en energieneutrale gebouwen. 

Het goede nieuws is dat zeedagen de oude zekerheden afbreken en laten vervagen als sneeuw voor de zon en ons versneld nieuwe vaardigheden doen aanleren. Laten we niet in een wilde ‘gold rush’ proberen het nieuwe land te veroveren, maar laten we onszelf uitdagen op een nieuwe manier te kijken en onze nieuwe wereld in te richten aan de hand van het houvast dat we nu al hebben. Dan kan het leven aan de overkant er een zijn van overvloed en gezondheid. 

Wij wensen u een gezond, nieuwsgierig en leerzaam 2021.

Guido Bartelink – Managing Director